Antonio Scurati, Δάσκαλος και μαθητής

"Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου 2000

Είμαι ανάμεσά σας αλλά όχι μαζί σας.

Έχοντας  για ασπίδα μου αυτό το απόφθεγμα αντιμετωπίζω την πρώτη μου μέρα στο σχολείο, που για έναν καθηγητή δεν συμπίπτει με τη μουδιασμένη αρχή των μαθημάτων, αλλά με την πρώτη κωματώδη συνέλευση των καθηγητών.

Το απόφθεγμα είναι το ίδιο που χρησιμοποιώ από παιδί. Το έμαθα στα δεκάξι μου, στα θρανία του σχολείου, μελετώντας τους ρομαντικούς ποιητές, και εντελώς παρορμητικά το οικειοποιήθηκα αμέσως. Δεν το επέλεξα, δεν το κατανόησα, δεν το στάθμισα ' με κεραυνοβόλησε σαν ένα χαστούκι στο πρόσωπο, όπως συμβαίνει πάντα με την αλήθεια. Μα ήταν μια προσωπική αλήθεια, σίγουρα όχι οικουμενική, ιδιοσυγκρασιακή θα έλεγα, σε σημείο που τότε αρνήθηκα να μάθω το όνομα εκείνου που είπε αυτά τα λόγια και τον αγνοώ μέχρι σήμερα από σκέτο πείσμα. [...]

Είμαι ανάμεσά σας αλλά όχι μαζί σας.

Στο βάθος της αίθουσας, παίρνω θέση ανάμεσα στους ελάχιστους πραγματικούς μου συναδέλφους. Μια μικρή ομάδα από επτά- οκτώ καθηγητές διαφορετικών μαθημάτων. [...]

Για όλους αυτούς τους άλλους, είμαστε οι "Γιαπωνέζοι". Μας βάφτισαν έτσι εις μνήμην των στρατιωτών της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, οι οποίοι, ακόμη και μετά τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, συνέχισαν να μάχονται υπερασπιζόμενοι τις άχρηστες θέσεις τους σε νησάκια διάσπαρτα στον Ειρηνικό, ή επειδή ποτέ δεν έμαθαν για τη συνθηκολόγηση της χώρας τους ή επειδή αρνούνταν να παραδεχτούν ότι ο θείος τους αυτοκράτορας είχε παραδοθεί.

Δεν ήταν όμως η υπεροψία του νικητή που μας έδωσε αυτό το παρωνύμιο. Ήταν η κακεντρέχεια των ηττημένων για όποιον, νικημένο επίσης, δεν παραδίδεται μπροστά στην πανωλεθρία.  Ο πόλεμος για τη δημόσια παιδεία έχει τελειώσει, η μάχη για την εκπαίδευση της νέας γενιάς έχει χαθεί εδώ και καιρό, κι όμως εμείς, βλακωδώς, δεν καταθέτουμε τα όπλα. [...]

[...] Περιμένω τη 10η του μηνός, ημέρα έναρξης των μαθημάτων, όπως οι καταραμένες πόλεις των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών περίμεναν να σηκωθεί από τη θάλασσα το δροσερό μαϊστράλι, για να σαρώσει την αρρώστια από τον αέρα. Μα ακόμη κι εκείνη την ημέρα, περιστοιχισμένος από τους μαθητές μου, αφού κλείσω πίσω μου την πόρτα της αίθουσας, θα επαναλάβω για άλλη μια φορά το απόφθεγμά μου. Τότε, όμως, δεν θα το κάνω, για να διαχωρίσω εμένα από τους άλλους, αλλά για να προστατεύσω τους άλλους από εμένα.

Είμαι ανάμεσά σας, αλλά όχι μαζί σας."

Antonio Scurati, Δάσκαλος και μαθητής, εκδόσεις Πόλις, σελ.192-197